Eenzaamheid wordt vaak gezien als iets wat vooral bij ouderen voorkomt, maar steeds meer jongeren in België voelen zich vandaag diep alleen. Niet omdat ze niemand rondom zich hebben, maar omdat het vanbinnen stil is geworden. Of net veel te luid. Omdat ze zich niet echt gezien voelen, of omdat het moeilijk is om te tonen wat er achter hun lach schuilt. Eenzaamheid bij jongeren ziet er zelden uit zoals we denken. Ze lijken omringd, sociaal, aanwezig — en toch voelen ze die knagende afstand tussen henzelf en de wereld.
Veel jongeren vertellen dat ze “niet goed weten waar ze thuishoren”. Ze zoeken hun plek, hun identiteit, hun stem. Tegelijkertijd moeten ze meedraaien in een druk leven: school, hobby’s, vrienden, verwachtingen. Alles gaat snel, alles beweegt, en zij moeten mee. Maar dat is niet altijd haalbaar. Wanneer ze geen ruimte ervaren om echt te zijn wie ze zijn, ontstaat een gevoel van losgekoppeld zijn. Een soort innerlijke leegte, zelfs in een kamer vol mensen.
Eenzaamheid blijft vaak onzichtbaar
Net zoals stress is eenzaamheid bij jongeren vaak een stille last. Jongeren kunnen sociaal actief lijken, grappig in de groep, aanwezig op sociale media… en toch vanbinnen het gevoel hebben dat niemand hen écht kent. Ouders merken dan soms subtiele veranderingen: een jongere die minder vertelt over zijn dag, die gesprekken kort houdt of die vaker kiest voor zijn kamer. Een kind dat vroeger enthousiast plannen maakte, maar nu vaker zegt dat het “geen zin” heeft. Of dat wél onder vrienden gaat, maar zichtbaar leeg thuiskomt.
Eenzaamheid bij jongeren toont zich op verschillende manieren. Voor sommigen voelt het alsof ze constant toeschouwer zijn in plaats van deelnemer. Ze zijn erbij, maar niet helemaal. Voor anderen uit het zich in terugtrekken: minder initiatief nemen, vaker alleen eten, activiteiten vermijden. Soms duiken lichamelijke klachten op — hoofdpijn, vermoeidheid, moeite met slapen — zonder duidelijke oorzaak. Het lichaam spreekt opnieuw wanneer emoties moeilijk woorden vinden.
Wat ouders vaak verwart, is dat eenzaamheid niet altijd gepaard gaat met alleen zijn. Een jongere kan een druk sociaal leven hebben en zich toch verloren voelen. Omdat de gesprekken niet diep genoeg gaan. Omdat ze zich anders voelen dan leeftijdsgenoten. Of omdat het lijkt alsof iedereen het leven beter begrijpt en organiseert dan zijzelf. In werkelijkheid worstelen veel meer jongeren met dit gevoel dan ze laten merken.
Waarom zoveel jongeren zich vandaag eenzaam voelen
Er is niet één oorzaak aan te wijzen. Net zoals bij stress stapelt eenzaamheid zich vaak op uit verschillende aspecten van het leven. Jongeren groeien op in een samenleving die altijd aanstaat. Alles is zichtbaar, meetbaar, deelbaar — ook de momenten waarop ze zich onzeker of kwetsbaar voelen. En juist daar zit soms het begin van hun eenzaamheid.
Een constante vergelijking met anderen
Op sociale media lijkt het leven van anderen altijd interessanter, vrolijker of meer verbonden. Jongeren vergelijken hun binnenwereld met de buitenkant van anderen. Wanneer zij worstelen met twijfels, onzekerheid of verdriet, kan het lijken alsof zij de enige zijn. Dat gevoel van ‘anders zijn’ kan sterk eenzaamheid versterken.
Het zoeken naar identiteit
De tienerjaren zijn een periode waarin jongeren ontdekken wie ze zijn en wie ze willen worden. Dat proces kan spannend zijn, maar ook verwarrend en eenzaam. Wanneer ze het gevoel hebben dat hun gedachten of gevoelens niet passen binnen de groep, durven ze zich minder uit te spreken. Ze beschermen zichzelf door afstand te houden.
Hoge verwachtingen en weinig ruimte
De druk om te presteren, te voldoen, te kiezen en mee te draaien zorgt ervoor dat jongeren zelden echte rust ervaren. Herstelmomenten — momenten waarop ze kunnen voelen wat ze nodig hebben — zijn schaars. Wanneer ze zich niet goed voelen, denken ze al snel dat ze “lastig” zijn of het tempo vertragen. Ze slikken hun emoties in, wat de afstand tot anderen alleen maar vergroot.
Weinig diepe verbindingen
Veel jongeren hebben veel contacten, maar weinig écht veilige relaties. Verbinding vraagt tijd, aandacht en kwetsbaarheid — drie dingen die in een druk leven vaak ontbreken. Zo ontstaat de paradox: veel interactie, weinig intimiteit.
Wat kunnen ouders doen als hun kind zich eenzaam voelt?
Eenzaamheid oplossen is niet eenvoudig, en je kunt het als ouder niet forceren. Verbinding laat zich niet dwingen; ze groeit wanneer iemand zich gezien en aanvaard voelt. Het begint dus niet met oplossingen, maar met aanwezigheid. Met ruimte maken.
Een kleine, eenvoudige vraag kan al een wereld van verschil maken:
“Hoe gaat het echt met je?”
Jongeren hebben vooral nood aan iemand die luistert zonder oordeel, zonder haast, zonder te snel advies te geven. Iemand die hun binnenwereld serieus neemt, ook wanneer die chaotisch of tegenstrijdig is. Eenzaamheid wil niet meteen opgelost worden. Eerst wil ze erkend worden.
Soms helpt het om samen stil te staan bij momenten waarop de jongere wél verbinding voelde. Wanneer voelde hij zich gezien? Met wie? In welke context? Dit soort gesprekken opent zachte deuren. Niet om te duwen, maar om voorzichtig binnen te stappen.
Daarnaast kan het waardevol zijn om kleine, haalbare stapjes te zetten. Niet om meer sociale activiteiten te doen, maar om terug contact te maken met zichzelf: wandelen, tekenen, muziek luisteren, een rustmoment zonder prikkels, een hobby die echt goed doet. Wanneer jongeren beter verbinding krijgen met hun eigen behoeften, wordt de stap naar anderen opnieuw toegankelijker.
Wanneer is extra hulp zinvol?
Soms blijft eenzaamheid aanwezig, zelfs wanneer ouders veel ruimte en warmte bieden. Dat is geen teken van falen — het toont alleen dat de jongere iemand van buitenaf nodig heeft bij wie hij vrijuit kan spreken. Jongeren praten vaak makkelijker met iemand die niet voortdurend deel uitmaakt van hun dagelijkse leven. Iemand die hen niet beoordeelt op prestaties of verwachtingen, maar meezoekt naar betekenis, stabiliteit en richting.
Eenzaamheid kan zich verweven met andere emoties: somberheid, angst, perfectionisme, piekeren. Wanneer een jongere het gevoel heeft vast te zitten, kan begeleiding helpen om hun gedachten te ordenen, hun gevoelens te begrijpen en opnieuw contact te maken met zichzelf én met anderen.
Eenzaamheid hoeft geen vaste metgezel te worden
Eenzaamheid bij jongeren is een signaal, geen eindpunt. Het vertelt dat verbinding ontbreekt, dat er ruimte nodig is, dat een jongere terug contact wil met zichzelf en de wereld. Met begrip, tijd en begeleiding kunnen jongeren opnieuw ervaren dat ze niet alleen staan — zelfs wanneer dat nu misschien wel zo voelt.
Verbinding begint bij gezien worden. Soms is dat precies wat de eerste stap in verandering mogelijk maakt.
Voelt jouw kind of voel jij je als jongere vaak eenzaam? Je hoeft dit niet alleen te dragen. In online sessies bied ik een veilige, laagdrempelige ruimte om samen te onderzoeken wat je nodig hebt. Plan hier je eerste gesprek.
Reactie plaatsen
Reacties