Ons hoofd kan soms aanvoelen als een kamer waar iemand het licht heeft laten branden en de radio veel te luid heeft gezet. Gedachten blijven rondzingen, herhalen, aanzwellen. Je kent ze wel, die talige oorwormen die je ergens oppikt en die vervolgens eindeloos blijven echoën door je hersenpan. Voor je het weet, ben je niet meer aan het denken maar aan het herkauwen, dezelfde zinnen, dezelfde zorgen, opnieuw en opnieuw.

Ademhalen is iets dat we doen zonder erbij stil te staan. Zoals een deur die altijd openstaat, maar die we zelden bewust gebruiken. Pas wanneer stress te hoog wordt, wanneer gedachten blijven razen of wanneer het lichaam moe wordt van al dat alert zijn, merken we hoe onze adem eigenlijk klinkt: snel, oppervlakkig, hoog in de borst. Het lichaam fluistert dan dat het te veel wordt, maar we horen het vaak pas wanneer we even stilstaan.

Piekeren is een stille beweging in het hoofd. Soms zacht, als een golfslag die tegen de oever rolt. Soms woest, alsof gedachten elkaar verdringen en in een eindeloze herhaling weer terugkomen. Zowel jongeren als volwassenen kennen die beweging, maar de manier waarop ze zich ontvouwt, verschilt vaak. De storm is dezelfde, het landschap waarin hij neerkomt niet.

Eenzaamheid wordt vaak gezien als iets wat vooral bij ouderen voorkomt, maar steeds meer jongeren in België voelen zich vandaag diep alleen. Niet omdat ze niemand rondom zich hebben, maar omdat het vanbinnen stil is geworden. Of net veel te luid. Omdat ze zich niet echt gezien voelen, of omdat het moeilijk is om te tonen wat er achter hun lach schuilt. Eenzaamheid bij jongeren ziet er zelden uit zoals we denken. Ze lijken omringd, sociaal, aanwezig — en toch voelen ze die knagende afstand tussen henzelf en de wereld.

Veel jongeren dragen vandaag meer met zich mee dan ze laten zien. Ze proberen zich staande te houden in een wereld die snel gaat, die veel vraagt en die altijd in verbinding staat. Tegelijk blijven ze liever in hun eigen omgeving, op hun eigen tempo, met zo weinig mogelijk drempels. Precies daarom groeit de behoefte aan begeleiding die vanzelfsprekend, licht en toegankelijk aanvoelt. Voor steeds meer tieners blijkt online begeleiding die vorm te zijn.

De digitale wereld speelt een grotere rol in het leven van tieners dan veel ouders beseffen. Voor Belgische jongeren tussen 12 en 16 jaar is online zijn niet zomaar een keuze — het is een verlengstuk van hun sociale leven. En precies daar ontstaat een druk die vaak onzichtbaar is. De constante stroom van berichten, beelden, meningen en vergelijkingen maakt dat jongeren het gevoel krijgen dat ze altijd moeten meegaan, dat ze niets mogen missen, en dat ze op elk moment “in orde” moeten zijn. Die digitale druk laat zich niet altijd meteen zien. Een jongere kan vrolijk lijken, actief in de groep, en op het eerste gezicht perfect functioneren. Maar achter dat scherm — en soms zelfs daarbuiten — woedt er iets anders. Ze vergelijken zichzelf met bewerkte foto’s, met succesverhalen van leeftijdsgenoten, met groepen waarvan ze hopen erbij te horen. Ze voelen verwachtingen die niemand uitgesproken heeft, maar die toch wegen. En als ouder voel je vaak dat er iets knaagt: je kind lijkt sneller overprikkeld, twijfelt meer, grijpt constant naar de telefoon, of raakt gespannen bij elk nieuw berichtje dat binnenkomt.

Faalangst komt vaker voor bij tieners dan veel ouders vermoeden. De druk om het goed te doen — op school, in sport, op sociale media — kan groot zijn. Jongeren willen voldoen aan verwachtingen, zowel van anderen als van zichzelf. Ze zien hoe vlot het bij leeftijdsgenoten lijkt te gaan en hoe makkelijk successen online gedeeld worden. Daardoor groeit het gevoel dat er geen ruimte mag zijn voor fouten. Het gevolg: een intense angst om tekort te schieten, zelfs wanneer niemand dat van hen verwacht.

Stress is geen vreemd woord meer in het leven van jongeren. De lat ligt hoog. Ze moeten presteren op school, vrienden onderhouden, sociaal meedraaien, hobby’s combineren en keuzes maken voor later. Daarnaast draait de wereld online non-stop door en lijkt iedereen het altijd beter of moeitelozer te doen. Geen wonder dat zoveel tieners in België zich gespannen, overweldigd of uitgeput voelen.

Angst bij jongeren klinkt voor veel ouders zwaarder dan het in eerste instantie lijkt. Maar voor jongeren zelf voelt angst vaak heel gewoon — iets wat ze al zo lang meedragen dat ze het bijna niet meer benoemen. Ze piekeren, voelen spanning, vermijden situaties of raken in paniek zonder precies te weten waarom. Hun hoofd staat bijna voortdurend in de “aan”-stand, en dat uit zich op momenten waarop niemand het verwacht: vóór school, tijdens groepswerk, bij een toets of simpelweg wanneer hun telefoon een melding geeft.